SVETSKI DAN HIGIJENE RUKU U ZDRAVSTVENIM USTANOVAMA – 5. MAJ 2025.

by

Svetski dan higijene ruku je globalna kampanja koju vodi Svetska zdravstvena organizacija (SZO) u cilju promocije važnosti pravilne higijene ruku u zdravstvenim ustanovama i svakodnevnom životu. „Čiste ruke spasavaju živote“ – ova jednostavna, ali snažna poruka je centralna za obeležavanje ovog datuma, i podstiče pojedince, zdravstvene radnike i institucije da daju prioritet higijeni ruku kao ključnoj meri u sprečavanju širenja infekcija i poboljšanju zdravstvenih ishoda širom sveta.

Svetski dan higijene ruku je deo šire inicijative SZO „Spasite živote: Operite ruke“, pokrenute 2009. godine radi podizanja svesti o higijeni ruku u zdravstvenim ustanovama. Dan naglašava da je efikasno pranje ruku sapunom i vodom ili korišćenje dezinfekcionog sredstva za ruke na bazi alkohola jedan od najefikasnijih načina za zaustavljanje širenja zaraznih bolesti, uključujući respiratorne bolesti i infekcije povezane sa zdravstvenom negom (intrahospitalne infekcije). Kampanja poziva zdravstvene radnike, pacijente i javnost da daju svoj doprinos postizanju boljih praksi higijene ruku i promociji kulture bezbednosti i čistoće u svim okruženjima.

SZO 2025. godine slavi 17 godina ove globalne kampanje i slogan ovogodišnjeg obeležavanja usmerava svoj fokus na odgovarajuću upotrebu rukavica uz higijenu ruku, sa temom: „Rukavice su potrebne. Ali higijena ruku je obavezna!” Ovaj slogan nas podseća na ključnu činjenicu u zdravstvu: rukavice nikada ne mogu biti zamena za čiste ruke. S obzirom na to da infekcije povezane sa zdravstvenom negom i dalje predstavljaju ozbiljan teret za pacijente i zdravstvene sisteme, higijena ruku ostaje najefikasnija metoda za sprečavanje njihovog širenja.

Zašto je higijena ruku toliko važna? Zato što je to najjednostavnija, najefikasnija i najpristupačnija mera za sprečavanje širenja infekcija. SZO definiše 5 ključnih momenata kada je higijena ruku obavezna u pružanju zdravstvene nege pacijentu: -pre kontakta s pacijentom, pre izvođenja aseptičkih procedura, nakon kontakta sa telesnim tečnostima, nakon kontakta s pacijentom, nakon kontakta s okruženjem pacijenta.
SZO naglašava hitnu potrebu da zdravstvene ustanove i vlade:

Osiguraju da se praćenje usaglašenosti sa higijenom ruku i povratne informacije uspostave kao nacionalni indikator—u svim referentnim bolnicama do 2026. godine.

Promovišu integraciju WASH-a (voda, sanitacija i higijena) i upravljanja otpadom u planiranje zdravstvenog sistema, što podržava otpornost na klimatske promene i kvalitet nege.
Podignu svest o uticaju nepotrebne upotrebe rukavica na životnu sredinu, što doprinosi opterećenju otpada i resursa.

Stoga je prepoznato i potvrđeno da u ovom trenutku zemlje i zdravstvene ustanove treba da nastave da daju veliki prioritet optimalnim praksama higijene ruku (korišćenjem odgovarajuće tehnike) uz odgovarajuću upotrebu rukavica, uključujući i veću svest i podršku stručnjaka za inkluzivnu kontrolu i regulisanje infekcija kao dela tima i programa za inkluzivnu kontrolu i regulisanje infekcija.

Ovaj slogan podseća na ključnu činjenicu u prevenciji bolničkih infekcija da higijena ruku ostaje najefikasnija metoda za sprečavanje njihovog širenja i da rukavice nikada ne mogu biti zamena za čiste ruke.

Kada zdravstveni radnici nose rukavice, nakon obavljene aktivnosti treba da ih skinu, a higijenu ruku da obave odmah nakon skidanja istih.  U skladu sa 5 trenutaka za higijenu ruku Svetske zdravstvene organizacije, higijenu ruku treba obaviti:

–pre kontakta sa pacijentom
-pre aseptičnih procedura
-nakon kontakta sa telesnim tečnostima i izlučevinama
-nakon kontakta sa pacijentom
-nakon kontakta sa predmetima iz pacijentove okoline

Bez obzira na to da li se nose rukavice, higijena ruku u pravo vreme i na pravi način je i dalje jedna od najvažnijih mera za prevenciju bolničkih infekcija, odnosno zaštitu pacijenata i zdravstvenih radnika koji rade u zdravstvenim ustanovama.